لجبازی کودکان

كودكان نوپا ويژگي هاي حيرت انگيزي دارند كه اداره كردن آنان را مشكل مي كند ، يكي از اين مشكلات لجبازي كودكان است. اين رفتار شگفت انگيز نوپايان، غالباً مقاومت سالمترين پدر و مادر را نيز دچار تزلزل مي كند.

به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا، همچنان كه كودك خويشتن داري را درخود پرورش مي دهد، به زودي در مي يابد كه مي تواند اختيار ديگران را نيز در دست بگيرد و براي اين كار كافي است پا در كفش ديگران كند و با زور در بازو انداختن شاهد باشد كه چه تأثير متحير كننده اي براي اطرافيان گذاشته است.

لجاجت بي دليل منجر به تضاد مي شود و وقتي منفي بودن و احساس بي علاقگي نسبت به حق و حقوق ديگران نيز به آن اضافه شد، پدر و مادر از پا در مي آيند و تسليم مي شوند.

مطمئناً چنين رفتارهايي از جانب كودكان، خطر جدي براي سلامت پدر ومادر به شمار مي رود.

اختلال بي اعتنايي مقابله اي عبارت است از الگوي پايدار رفتارهاي منفي كارانه، خصومت آميز و گستاخانه در غياب نقض جدي موازين اجتماعي يا حقوق ديگران.

در كودك شايعترين علايم اختلال بي اعتنايي مقابله اي  عبارتند از: بيشتر اوقات از كوره در مي رود، با بزرگترها جر و بحث مي كند، به طور فعالانه نافرماني كرده يا از سازش يا درخواست هاي بزرگترها خودداري مي كند. غالباً به طور عمده كارهايي مي كند كه موجب آزار ديگران مي شود و ديگران را براي اشتباه ها و بدرفتاري هاي خود سززنش مي كند.

رفتار مقابله اي ومنفي كارانه از نظر رشد در اوايل كودكي طبيعي است. گروهي از صاحب نظران نيز بر اين باورند كه دخترها بيشتر درمعرض تشخيص اختلال مقابله‌اي هستند. اگرچه الگوهاي مشخص خانوادگي وجود ندارد، اما تقريباً تمام والدين كودكان مبتلا به اين اختلال، خود اهميت زيادي به موضوع قدرت، كنترل و خودمختاري قايل هستند.

در بعضي از خانواده ها شخصيت هاي لجوج و سرسخت وجود دارد. مادران كنترل كننده و افسرده و پدران منفعل و مهاجم هستند، ناگفته نماند در بسياري موارد اين مشكلات براي كودكان ناخواسته روي مي دهد.

عوامل ايجاد كننده لجبازي در كودكان

مهمترين عامل ايجاد كننده لجبازي در كودكان، نوع رفتار و تربيت والدين مي باشد.

1) نوع توجه والدين: توجه كافي نمي كنند - توجه مشروط مي كنند - توجه زياد مي كنند - توجه منفي مي كنند .

2)ناكامي: بايد تلاش شود كه كودك كمتر ناكامي را تجربه كند، همچنين در كودكاني كه رشد عاطفي آنها تأخير دارد يا مبتلا به اختلال يادگيري هستند لجبازي بيشتر مشاهده مي شود.

3) سرزنش زياد كودكان

4) عدم انعطاف پذيري والدين در برابر خطاهايي كه كودك مرتكب مي شود.

5) والدين اين كودكان به طور معمول با يكديگر اختلاف نظرهاي شديد دارند و دايماً در حال مجادله با يكديگرند. زماني كه كودك لجبازي پدر و مادر را با هم مي بيند از طريق يادگيري مشاهده اي، لجبازي را از والدين ياد مي گيرد.

6) بسياري مواقع لجبازي كودك توسط اطرافيان تقويت مي شود بنابراين اين رفتار ناخوشايند در كودك شكل مي گيرد و كودك مي آموزد با لجباري و تندخويي مي تواند هر چه را كه بخواهد به دست آورد.

7) در دوره نوجواني نيز ممكن است لج كردن به عنوان تظاهري از نياز به مستقل شدن و برقراري هويتي مستقل مشاهده شود.

8) به عنوان آخرين عامل مي توان به حسادت اشاره كرد كه لجاجت كودك بيشتر مواقع به سبب حسادت بروز مي كند.

 راهكارهاي مقابله با لجبازي كودكان

هدف از درمان اين نيست كه كودكي را تربيت يا معالجه كنيم تا آرام چون بره باشد و از همه دستورهاي والدين اطاعت بي چون و چرا كند بلكه هدف از درمان اين است كه والدين ياد بگيرند كه چگونه رفتار لجبازي كودك را تعديل و رفتار مناسب را در وي تقويت كند. چون واكنش والدين در برابر لجاجت و سركشي كودك، در تداوم رفتار لجوجانه او مؤثر است.

برخي از راهبردها به شرح زير مي باشد:

1) انتقاد همراه با تشويق نتايج بهتري به دنبال دارد. كودك مي خواهد كه شما به او توجه كنيد اگر ديدگاه شما منفي باشد، او از راه هاي منفي به هدف خود مي رسد.

اما اگر شما بر نكته هاي مثبت تمركز كنيد، در مقابل رفتارهاي خوب بيشتري دريافت خواهيد كرد. زيرا در اين حالت كودك با رفتارهاي مثبت سهم به سزايي در جلب توجه شما خواهد داشت.

2) رفتار كودك را تحسين كنيد نه شخصيت او را، همچنين وقتي از او انتقاد مي كنيد شخصيت او را زير سؤال نبريد. به جاي اينكه بگوييم خيلي بچه بدي هستي مي توان گفت: «من از شيوه حرف زدن تو خوشم نمي آيد».

3) هيچ گاه تسليم نشويد، اگر درمقابل سماجت كودك كوتاه بياييد كودك ياد مي گيرد كه با گريه حرفش را به كرسي بنشاند و ديگر براي حرف هاي شما اهميتي قايل نيست.

4) هميشه به قول خود عمل كنيد

5) سعي كنيد مشكلات فرزند خود را يكي يكي حل كنيد.

6) كودك را به تنبيهي كه انجام نمي دهيد تهديد نكنيد، تهديد هاي پوچ و ناپايدار به رفتارهاي نادرستي منتهي مي شود كه درنهايت تثبيت شده و در برابر تغيير مقاومت تر مي شوند.

7) سعي كنيد تشنج را در خانه كم كنيد، جلوي كودك با همسر خو بگومگو نكنيد. در هنگام خواب موزيك آرام بگذاريد يا اورا ملايم ماساژ بدهيد. قصه مورد علاقه اش را تعريف كنيد تا با آرامش بخواب برود.

8) خطاهاي كودك را بپذيريد و در عين حال كودك را مسئول رفتارش بدانيد.

9) انتطارات خود را از كودك دقيقاً مشخص كنيد.

10) با احترام با كودكان صحبت كنيد.

11) گاهي لجبازي كودك را به شوخي بگيريد. در نظر داشته باشيد كه هدف ناديده گرفتن رفتار كودك است.

12) حفظ ثبات هيجاني از طرف والدين، يعني در شرايطي كه بچه لجبازي مي كند، زماني كه والدين تن صدايشان عوض مي شود و حالت چهره شان تغيير مي كند كودك ديگر به هدف خود رسيده است و رفتارش تقويت مي شود. لذا لازم است از بعد هيجاني والدين خودشان را مهار كنند.

13) شنونده خوبي براي بچه ها باشيم و فرصتي را براي صحبت كردن به آنها بدهيم.

14) ندادن دستورهاي پياپي و مكرر از طرف والدين

15) عدم پاسخگويي به تمام خواسته هاي كودك

16) فرصت دادن به كودكان براي تصميم گيري در اموري كه به او هم مربوط مي شود.

17) كاهش سطح مداخله والدين در امور بچه ها

18) توجه مناسب به رفتارهاي مثبت كودك.

19) ثبات تربيتي در والدين، قاطعيت آنها در گفتار و رفتار

20) تنبيه به موقع در برابر رفتارهاي ناشايست كودك

21) عدم استفاده از تنبيه به عنوان بيشترين وسيله براي اصلاح رفتار كودك

22) شناسايي نكات استرس آور زندگي كودك كاهش يا از بين بردن عوامل آن.

23) آموزش مهارت هاي حل مسأله

24) بالابردن تحمل ناكامي در كودك.

25) الگوسازي والدين.

26) جلوگيري از تماشاي فيلم هاي خشونت آميز.

27) احترام به همسر در مقابل كودك

28) تحريك كودكان از طريق رقابت (ايجاد رقابت مثبت با همسالان)

29) تقويت رفتار مثبت در مقابل لجاجت كودك.